“စီးပြားေရးခၽြတ္ၿခံဳက်မႈ၊ စီးပြားေရးပထ၀ီ ေျပာင္းလဲသြားမႈ ဆုိတဲ့ဥစၥာေတြက ႏိုင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ဆုိင္တယ္”

ခ်င္းျပည္နယ္ စည္ပင္သာယာေရး၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး ဆလိုင္းအိုက္ဇက္ခင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းျခင္း (၂)

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အနိမ့္က်ဆံုး ျပည္နယ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံထားရသည့္ ခ်င္းျပည္နယ္၌ ေဒသ ေရရွည္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားစြာ ရွိေနေပသည္။ ေဒသတြင္း စားနပ္ရိကၡာဖူလံုေရး မွသည္ အျခားေသာ အေျခခံအေဆာက္အအံုမ်ား ျပည့္စံုေရးအထိ မ်ားစြာ လုပ္ကိုင္ရဦးမည္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ ျပည္နယ္၏ လူသားအရင္းအျမစ္မ်ား ဆံုး႐ႈံးေနမႈအပါအ၀င္ ျပည္ပေရာက္ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားမ်ား ျပန္လာေရးမွာလည္း ျပည္နယ္အစိုးရအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္တစ္ခုျဖစ္ေနၿပီး တိုင္းရင္းသားမ်ားၾကား မ်ဳိးႏြယ္စု မတူညီမႈ ျပႆနာမ်ားကလည္း မျဖစ္မေန ေျဖရွင္းရမည့္ အခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ေနေပသည္။

ျပည္နယ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ ျဖည့္တင္း လုပ္ေဆာင္ရမည့္ ကိစၥရပ္မ်ား၊ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားႏွင့္ ျပႆနာမ်ားစြာ ရွိသည့္အနက္ အဓိကက်သည့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ လွ်ပ္စစ္က႑တုိ႔တြင္ ျပည္နယ္အစိုးရအေနျဖင့္ မည္ကဲ့သို႔ လုပ္ေဆာင္သြားမည္ဆိုသည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ စည္ပင္ သာယာေရး၊ လွ်ပ္စစ္ႏွင့္ စက္မႈလက္မႈ၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီး ဆလိုင္းအိုက္ဇက္ခင္အား ေအာက္ခ်င္းသစၥာ သတင္းေအဂ်င္စီမွာ သြားေရာက္ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခဲ့မႈအား ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

-------------------------------------

ေမး - ခ်င္းျပည္နယ္ မဖြံ႕ၿဖိဳးရတဲ့အထဲမွာ ထင္သာျမင္သာရွိတဲ့ကိစၥက လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရးကိစၥေပါ့။ ဆိုေတာ့ ဒီလမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လိုမ်ဳိး လုပ္သင့္တယ္၊ ဘယ္လိုမ်ဳိး လုပ္ေဆာင္သြားဖုိ႔ ရွိသလဲ။

ေျဖ - နံပါတ္ ၁ ကေတာ့ ခ်င္းျပည္နယ္ မကဘူးေပါ့။ ျပည္နယ္ေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဦးေန၀င္း လုပ္ခဲ့တဲ့ ျဖတ္ေလးျဖတ္ဒဏ္ကို ဒီကေန႔အထိ ခံစားေနရတယ္။ ဦးေန၀င္းလက္ထက္ တုန္းက ျဖတ္ေလးျဖတ္ေပါ့။ သြားလာေရးကို ျဖတ္တယ္၊ စာေပတတ္ေျမာက္မႈကို ျဖတ္တယ္၊ ဆက္သြယ္ေရးေတြ ျဖတ္တယ္၊ ရိကၡာေတြ ျဖတ္တယ္ အစရွိသျဖင့္ေပါ့။ ေနာက္ၿပီး Recruitment ျဖတ္တယ္ အစရွိသျဖင့္ေပါ့။ ဒီေနရာမွာ ျဖတ္ေလးျဖတ္ရဲ႕ ဒဏ္ေပါ့။ ဆက္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းေတြ ျဖတ္ေတာက္ပစ္လိုက္တာ။ အဲဒီေတာ့ တုိင္းျပည္က တစ္ခ်ိန္တုန္းက အေရွ႕ ေတာင္အာရွမွာ ထိပ္ကေန ရွိခဲ့တဲ့ တိုင္းျပည္ေပါ့။ Development Potential ေပါ့။ ဥပမာ ကယား ျပည္နယ္က ဗမာျပည္နဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္ေရး ယူမလား သို႔တည္းမဟုတ္ ဆီရြမ္ (ထိုင္း)နဲ႔ ပူးေပါင္းမလားဆိုၿပီးေတာ့ သူတို႔ ေမးတဲ့အခါမွာ သူတုိ႔က ဗမာျပည္နဲ႔ တြဲၿပီး လြတ္လပ္ေရး ယူတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈတိုးတက္မႈ အလားအလာေကာင္းက ဗမာျပည္မွာ ရွိတယ္လို႔ ယံုခဲ့တာကိုး။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔ ကယားျပည္နယ္က က်ပူက်ီေစာ္ဘြား က ဗမာျပည္နဲ႔တြဲၿပီး ပူးေပါင္းလိုက္တာေပါ့။ ဟို အားလံုး ၾကားေနတဲ့ ဇာတ္လမ္းေဟာင္းႀကီးေပါ့။ စင္ကာပူက ေနာက္ ႏွစ္ ၅၀ ဆိုရင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေလာက္ျဖစ္ရင္ ေက်နပ္ပါၿပီလုိ႔ိဆိုတဲ့ မစၥတာ လီကြမ္ယူး ေျပာတဲ့ စကား။

ဆိုေတာ့ လြတ္လပ္ေရးရတဲ့ ၁၀ ႏွစ္အတြင္းမွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွရဲ႕ တကယ့္ စီးပြားေရးပိုင္းဆုိင္ရာ Economic Prospect မွာ၊ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈမွာ အင္မတန္ အားက်ဖြယ္ရာေကာင္းတဲ့ က်ားတစ္ေကာင္ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ၁၉၆၂ မွာ ဦးေန၀င္းတက္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျဖတ္ေလးျဖတ္ လုပ္ပစ္လုိက္တဲ့အခါမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ Economic Geography သည္ လံုး၀ကို ေျပာင္းျပန္ျဖစ္သြားတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ဒီဘက္ ေတာင္အာရွေရာ၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွေရာ၊ တ႐ုတ္နဲ႔ေကာ တကယ့္သံုးပြင့္ဆုိင္ ဖိုခေနာက္ေနရာမ်ဳိးမွာ ကိုင္ထားတဲ့ Political Geography ႏုိင္ငံေရးပထ၀ီအရေရာ၊ Economic Geography စီးပြားေရးပထ၀ီအရေရာ အခ်က္အခ်ာက်တဲ့ ေနရာမွာ ရွိေနေပမယ့္ အဲဒီအေနအထားကို မထိန္းႏုိင္ခဲ့ဘူး။ မထိန္းႏုိင္ဘဲနဲ႔ ေနာက္ဆံုး ကိုယ့္အခ်င္းခ်င္း ျဖတ္ေလးျဖတ္ ဆင္ႏႊဲပစ္လိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ျမန္မာျပည္သည္ ခၽြတ္ၿခံဳက်သြားတယ္။ အဲဒီဒဏ္ကို ခ်င္းအပါအ၀င္ ျပည္နယ္ေတြ အားလံုးက ခံစားရပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ လမ္းမရွိပါဘူး။ အဲဒါ ခုနက ေျပာတဲ့ဟာက ျဖတ္ေလးျဖတ္ပဲ။ လက္ေတြ႕ ကြင္းေျမျပင္မွာ လမ္းမရွိဘူး။ လမ္းမရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ တစ္ေနရာ တစ္ေနရာကို သြားလာဖို႔ ခက္တယ္ေပါ့။

တကယ့္တကယ္ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ဟားခါးက အင္မတန္မွ သြားေရး လာေရး ခက္တဲ့ေနရာ မ်ဳိး ျဖစ္တယ္။ အဲဒီမွာ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြက သူ႔အုပ္စု၊ သူ႔အုပ္စုဆိုၿပီးေတာ့ ရွိၾကတဲ့ အခန္း က႑လည္း ရွိပါတယ္။ တကယ္လို႔ ဟားခါးၿမိဳ႕က တခ်ဳိ႕ကလည္း ေျပာတာေပါ့။ တခ်ဳိ႕က ဟားခါး ၿမိဳ႕က ခ်င္းဦးစီးကေတာ့ အရင္တုန္းက ခ်င္းျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ကို ကေလးကို သြားတည္တာေပါ့။ ေနာက္ပိုင္းမွ ကေလးကေန ဟားခါးကို ေျပာင္းသြားတာေပါ့ေလ။ တခ်ဳိ႕က ၿမိဳ႕သာ ကေလးမွာ ဆက္ရွိေနမယ္ဆုိရင္ ခ်င္းျပည္နယ္သည္ ဒီထက္မက ပိုဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ႏုိင္တယ္လို႔ ေျပာဆိုခ်က္ေတြ ရွိတယ္။ ဒါေတာ့ ထားပါ။ ဒါက အရင္တုန္းက ျဖစ္ခဲ့တာေတြ။

စီးပြားေရးခၽြတ္ၿခံဳက်မႈ၊ စီးပြားေရးပထ၀ီ ေျပာင္းလဲသြားမႈ ဆုိတဲ့ဥစၥာေတြက ႏိုင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ဆုိင္တယ္။ Political Decision မွားတဲ့အခါမွာ၊ ဒါမွ မဟုတ္ရင္ မွားမွန္းသိသိရဲ႕သားနဲ႔ တစံုတခုအတြက္ အတင္းကို ထိုးေကၽြးတဲ့ဟာမ်ဳိးလုပ္ရင္ အဲဒီ အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ အဲဒီ ႏုိင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ ေနာက္ဆက္တြဲရလဒ္ေနနဲ႔ စီးပြားေရးမွာ ထိတာျဖစ္တယ္။ သူက ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးက အၿမဲတမ္း ခ်ိတ္ဆက္ေနတယ္...

ဆိုေတာ့ ျပန္ေျပာမယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ စီးပြားေရးခၽြတ္ၿခံဳက်မႈ၊ စီးပြားေရးပထ၀ီ ေျပာင္းလဲသြားမႈ ဆုိတဲ့ဥစၥာေတြက ႏိုင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ဆုိင္တယ္။ Political Decision မွားတဲ့အခါမွာ၊ ဒါမွ မဟုတ္ရင္ မွားမွန္းသိသိရဲ႕သားနဲ႔ တစံုတခုအတြက္ အတင္းကို ထိုးေကၽြးတဲ့ဟာမ်ဳိးလုပ္ရင္ အဲဒီ အခ်ိန္မ်ဳိးမွာ အဲဒီ ႏုိင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ ေနာက္ဆက္တြဲရလဒ္ေနနဲ႔ စီးပြားေရးမွာ ထိတာျဖစ္တယ္။ သူက ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စီးပြားေရးက အၿမဲတမ္း ခ်ိတ္ဆက္ေနတယ္။ ႏုိင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ မွားတယ္ ဆုိရင္ စီးပြားေရးရလဒ္က မွားတာ၊ ဆိုးတာေပါ့။ စီးပြားေရးအရ ေကာင္းတယ္ဆိုတဲ့ဥစၥာကလည္း ႏုိင္ငံေရးအရ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈတစ္ခုကို သူ႔စနစ္ကတည္းက မွန္ကန္ေအာင္ ထိန္းႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္ေအာင္လုပ္ခဲ့ရင္ ဒါ စီးပြားေရးက တက္တာပဲ။ သူက ဒီမိုကေရစီျဖစ္မွေတာ့ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ သူက ႏိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈ ရွိေလေလ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ျဖစ္ေလေလ။ ဥပမာ တ႐ုတ္ရဲ႕ စီးပြားေရး။ တ႐ုတ္က ကြန္ျမဴနစ္ပဲ။ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံေရး တည္ၿငိမ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ စီးပြားေရးမွာ ေထာင္တက္လာတယ္၊ အဲဒီ သေဘာပဲ။ ဥပမာ ဗီယက္နမ္ေပါ့။ သူက ဒီမိုကေရစီ မဟုတ္ဘူး။ ဒီနွစ္ပိုင္းမွာ သူက ႏိုင္ငံေရး တည္ၿငိမ္မႈ ရွိတယ္၊ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ စီးပြားေရးအရ တက္လာတယ္။ တစ္ဖက္မွာလည္း ဒီမိုကေရစီျဖစ္တုိင္း ဟို စီးပြားေရးေကာင္းသြားတာ မဟုတ္ ဘူး။ ဆုိေတာ့ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား၊ အိႏၵိယလည္း ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံ။ ဒါေပမဲ့ အိႏၵိယသည္ ကမၻာေပၚမွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေတာ္ေတာ္ ရွိေနေသးတဲ့ တုိင္းျပည္ ျဖစ္တယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဒါလည္းပဲ ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံ။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံသည္ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးမႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားေနေသးတဲ့ ႏုိင္ငံ ျဖစ္တယ္။

အဲဒီေတာ့ ဆိုလိုခ်င္တာက အရင္တုန္းက ရွိခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္ အမွားေတြေပါ့။ တကယ္ေတာ့ ဦးေန၀င္းလက္ထက္မွာ တိုင္းျပည္တည္ၿငိမ္တယ္လို႔ ေျပာလုိ႔ မရဘူး၊ မၿငိမ္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ နံပါတ္တစ္ ခံစားရတာသည္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအတြက္ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ လမ္းမရွိဘူး။ ဥပမာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ကို မၾကာခဏ ေျပာေလ့ရွိတယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ ဟားခါးကေန ေတာင္ပိုင္းၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ ပလက္၀ကို ေရာက္ဖို႔အတြက္ သြားရတဲ့လမ္းက ဟားခါးကေန အေမရိကားကို သြားတဲ့သူက အရင္ေရာက္ တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ေျပာခဲ့တာ ရွိတယ္။ ေျပာခ်င္တာက ဟားခါးကေန ပလက္၀ကို ေရာက္ဖို႔အတြက္ ျပည္မဘက္ကို ထြက္ရတယ္။ ထြက္ၿပီးေတာ့ ျပန္၀င္ရတယ္။ ဆုိေတာ့ ဒါက ဥပမာ တစ္ခုေပါ့။ ေနာက္ၿပီးေတာ့မွ ၿမိဳ႕နယ္တစ္ခုတည္းမွာပဲ။ ပလက္၀ၿမိဳ႕နယ္ထဲကေန ေတာင္ဘက္ျဖစ္တဲ့ သံေတာင္ကို ႏွစ္ရက္၊ သံုးရက္ေလာက္ လမ္းေလွ်ာက္ၿပီး ခရီးသြားရတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ပလက္၀ကေန ဟိုးနယ္စပ္ သူ႔ၿမိဳ႕နယ္ထဲကို ေရာက္ဖို႔အတြက္ပဲ အနည္းဆံုး တစ္ညအိပ္၊ ႏွစ္ရက္ခရီးေလာက္ သြားရတာမ်ဳိး ရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ Transportation က ေတာ္ေတာ္ေလး ခက္ခဲတယ္။ Transportation ခက္တဲ့အျပင္ ေနာက္ထပ္တစ္ခုက Communication ေပါ့။ လက္ရွိမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ခုန Transportation အပိုင္းကို ေျပာရရင္ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ ျပည္နယ္တြင္း အကုန္လံုး ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး သြားႏုိင္တဲ့ လမ္းေတြ မရွိေသးဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လမ္းေကာင္းေကာင္းေပါ့ေနာ္။ ၁၂ ရာသီ ေကာင္းေကာင္း သြားႏုိင္တဲ့၊ ဘယ္အခ်ိန္မဆို သြားႏုိင္တဲ့ လမ္းေတြဆိုတာမ်ဳိးက ခ်င္းေတာင္မွာ မရွိေသးဘူး။ မိုးတြင္းက်ရင္ ၿပိဳတာနဲ႔ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ လမ္းပန္းမွာ မေကာင္းဘူး။

Communication အပိုင္းၾကည့္မယ္ဆိုရင္လည္း တယ္လီဖုန္းရွိတဲ့ အိမ္ေတြ၊ အင္တာ နက္ရွိတဲ့ အိမ္ေတြ၊ ဒါက အင္မတန္နည္းတယ္။ ဒါက Less than 1 % ေလာက္ ျဖစ္သြားတယ္။ ဆုိေတာ့ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ ေရဒီယိုရွိတဲ့အိမ္၊ ေရဒီယိုရွိတဲ့အိမ္ မိသားစုေပါ့။ ေရဒီယို ရွိတယ္၊ ကက္ ဆက္ရွိတယ္၊ တီဗီရွိတယ္ဆိုတဲ့ မိသားစုက ၅၈ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ပဲ ရွိတယ္။ ၄၂ ရာခိုင္ႏႈန္းက အဲဒါေတြ မရွိဘူး။ Communication Facility မရွိဘူး။ ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ ဆုိင္တဲ့ဟာ။ ေရဒီယိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဖုန္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ တီဗီပဲ ျဖစ္ျဖစ္။ သတင္းဆက္သြယ္ျပန္ၾကားမႈမွာ ဘာမွ မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ သြားေရးလာေရးမွာလည္း ခက္တယ္၊ ဆက္သြယ္ေရးမွာလည္း ခက္လာ တဲ့အခါမွာ ဘာျဖစ္လဲဆိုေတာ့ ေနာက္မွာ ေရာက္သြားတယ္။ ေနာက္ဆုတ္သြားတယ္။ ေက်ာက္ ေခတ္လုိ႔ေတာ့ မဆိုလိုပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ဘာျဖစ္လဲဆိုလို႔ရွိရင္ ဟို ဥပမာအားျဖင့္ ေျပာင္းလဲခ်ိန္တန္ၿပီ။ ခ်င္းေခါင္းေဆာင္ေတြ ေျပာၾကဆိုၾက၊ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္အပါအ၀င္ တုိင္းျပည္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေျပာၾကဆိုၾက၊ ရြာမွာ ဘာမွ မသိဘူး။ ဆိုေတာ့ ရန္ကုန္မွာ ဘာေျပာသလဲ၊ ေနျပည္ေတာ္မွာ ဘာေျပာသလဲ၊ တရား၀င္ သတင္းစာေတာင္မွာ ဟားခါးကို ေရာက္တဲ့အခါမွာ အနည္းဆံုး သံုးရက္၊ ေလးရက္ေလာက္ ေနာက္က်ၿပီးေတာ့ ေရာက္ တယ္။ Update သတင္းဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဘာမွ မသိဘူး။ အခ်ိန္နဲ႔တစ္ေျပးညီဆုိတဲ့ဟာက ကၽြန္ေတာ္ တို႔ဆီမွာ ဘာမွ မသိဘူး။ Facebook သံုးတယ္ဆိုတဲ့ဟာလည္း လိုင္းေလးေကာင္းတဲ့ အခ်ိန္မွာ သံုးၾကတာ။ ဒါေတာင္ Facebook သံုးတယ္ဆိုတဲ့ဟာကလည္း တကယ့္ကို အီလစ္ (Elite) ေတြေပါ့။ အီလစ္ေတြပဲ သံုးတဲ့ပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္လာတယ္။ အဲဒီမွာ ေနရာတုိင္းမွာ အေျခခံ လူတန္းစားေတြက အီးေမးလ္တို႔ ဘာတို႔ Facebook တို႔ ဘာတို႔ မသံုးႏုိင္ၾကပါဘူး။ ဒါေတာင္ အခု အေျခအေနေနာ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီလို ျဖစ္တဲ့အခါမွာ ခ်င္းျပည္နယ္ကို ျပန္လည္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္မယ္ဆုိရင္ နံပါတ္တစ္ Infrastructure ျဖစ္တယ္။ လမ္းပိုင္း၊ ဆက္သြယ္ေရးပိုင္း၊ လွ်ပ္စစ္မီး၊ အဲဒါ ျဖစ္တယ္။

လွ်ပ္စစ္မီးကလည္းပဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လက္ရွိ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ အလင္းအတြက္ အသံုးျပဳတဲ့ ဥစၥာက ၁၅ ရာခုိင္ႏႈန္းပဲ ရွိတယ္။ ခ်က္ဖုိ႔ ျပဳတ္ဖုိ႔အတြက္ သံုးတာက တစ္ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီလိုမ်ဳိး ျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ႕ လွ်ပ္စစ္မီးသံုးစြဲမႈ က ဒီထက္ပို အနည္းဆံုး ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ထိ မတင္ႏုိင္ဘဲနဲ႔ ခ်င္းျပည္နယ္ရဲ႕ သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးမႈေတြ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တျခား တျခား တျခားက႑ေတြက ဒါေတြအားလံုးက ဘယ္လိုမွ အဆင္မေျပႏုိင္ဘူး။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ဟို အစိုးရသစ္အေနနဲ႔ အဓိက ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ လုပ္ဖို႔ ရွိတဲ့ေနရာမွာ နံပါတ္တစ္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ျဖစ္တယ္။

လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးမွာ ဒီငါးႏွစ္အတြင္းမွာေပါ့ေနာ္။ ကေလး-ဖလမ္း-ဟားခါးလမ္းကို ၁၂ ရာသီသြားႏုိင္တဲ့ ႏွစ္လမ္းသြား ကတၱရာခင္းလမ္းျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ဆိုတာ ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဂန္႔ေဂါ-ဟားခါးေပါ့။ ဂန္႔ေဂါ-ဘံုဆင္း-ဟားခါး ဒီလမ္းကို ၁၂ ရာသီ သြားႏုိင္တဲ့ လမ္းေပါ့။ ၿပီးေတာ့မွ ဟားခါး-မတူပီ-ပလက္၀ကို ၁၂ ရာသီသြားႏုိင္တဲ့ လမ္းျဖစ္ေအာင္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဟားခါး-ဖလမ္း-တီးတိန္-တြန္းဇံလမ္းေပါ့။ ဒါကို ၁၂ ရာသီ သြားႏိုင္တဲ့လမ္းျဖစ္ေအာင္။ ဒါကို ဒီ ငါးႏွစ္အတြင္းမွာ။ သံုးႏွစ္နဲ႔ ၿပီးသြားမယ့္ ကိစၥလည္း ရွိတယ္။

ေျမာက္ပိုင္း က်ီခါးကေနၿပီးေတာ့မွ ေတာင္ပိုင္း ပလက္၀အထိ။ ဒီဘက္ အိႏၵိယ-ျမန္မာ ေကာ္ရစ္တာေပါ့။ ဒါကိုလည္း အဆိုျပဳထားတယ္။ ဒါလည္း ကုန္က်စရိတ္ ေတာ္ေတာ္မ်ား တယ္။ ဆိုေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်ီခါးကေန ပလက္အထိ နယ္စပ္ေကာ္ရစ္တာ လမ္းမႀကီးတစ္ခုျဖစ္ ေအာင္၊ အနည္းဆံုး ေက်ာက္ခင္းလမ္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ႏုိင္ေအာင္ေတာ့ အေပၚကို တင္ျပထားတာ ရွိတယ္...

ၿပီးေတာ့မွ ေျမာက္ပိုင္း က်ီခါးကေနၿပီးေတာ့မွ ေတာင္ပိုင္း ပလက္၀အထိ။ ဒီဘက္ အိႏၵိယ-ျမန္မာ ေကာ္ရစ္တာေပါ့။ ဒါကိုလည္း အဆိုျပဳထားတယ္။ ဒါလည္း ကုန္က်စရိတ္ ေတာ္ေတာ္မ်ား တယ္။ ဆိုေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်ီခါးကေန ပလက္အထိ နယ္စပ္ေကာ္ရစ္တာ လမ္းမႀကီးတစ္ခုျဖစ္ ေအာင္၊ အနည္းဆံုး ေက်ာက္ခင္းလမ္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ႏုိင္ေအာင္ေတာ့ အေပၚကို တင္ျပထားတာ ရွိတယ္၊ ႏုိင္ငံေတာ္ကို တင္ျပထားတာ ရွိတယ္။ ဆုိေတာ့ အဲဒီ Transportation ေကာင္းသြားတယ္ ဆိုလို႔ရွိရင္ ကေလးကေန ဟားခါးကို အခုအေျခအေနအရဆိုရင္ ေလး၊ ငါးနာရီေလာက္ ေမာင္းရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ခုနက ေျပာတဲ့ ကတၱရာခင္း Highway လမ္းမႀကီး ျဖစ္သြားမယ္ဆုိရင္ ႏွစ္နာရီေလာက္နဲ႔ ေရာက္ႏုိင္မယ္။ ေနာက္ၿပီး ဟားခါးကေန ပလက္၀ကို ၁၂ နာရီအတြင္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေရာက္ႏိုင္မယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ခ်ဳံ႕တာေပါ့ေနာ္။ ဒါက လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေပါ့။

ေနာက္တစ္ခုက လွ်ပ္စစ္ပိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ လွ်ပ္စစ္ပိုင္းကေတာ့ မဟာဓာတ္အားလိုင္း ကေန ဒီဘက္ ေဆာ၊ ဒီဘက္ ဂန္႔ေဂါေပါက္ကေန မင္းတပ္၊ မတူပီ၊ ဒီဘက္ကေန ျပန္တက္လာ ၿပီးေတာ့ ဟားခါး၊ ဖလမ္း၊ တီးတိန္ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တြန္းဇံ။ ဒီဘက္ကလည္း ေက်ာက္ေတာ္ ဘက္ကေန ပလက္၀အထိ မဟာဓာတ္အားလိုင္း ခ်ိတ္သြားဖုိ႔ ရွိတယ္။ ဒါကေတာ့ တစ္ပိုင္း။ ေနာက္ထပ္တစ္ခုက ေရအားလွ်ပ္စစ္ လုပ္ႏုိင္တဲ့ေနရာမွာ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္႐ံုေတြ တည္ေဆာက္ဖို႔ ရွိတယ္။ ဒါေတြက ဘာလဲဆိုရင္ Infrastructure ပိုင္းေတြ ျပင္တာ။ Infrastructure ပိုင္း အဲဒီလိုျဖစ္ၿပီဆုိရင္၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးက ပြင့္သြားၿပီဆိုလို႔ရွိရင္ ခုနက ေျပာတဲ့ Information Flow က ျမန္သြားၿပီ။ Information Flow ျမန္တာနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေစ်းကြက္။ ေစ်းကြက္ Information ရတာနဲ႔ အဲဒီလို ျဖစ္သြားတာနဲ႔ ေတာင္ယာစနစ္၊ လယ္ယာစနစ္ကို အေျခခံတာကေန Service Oriented ၀န္ေဆာင္မႈကို အားျပဳတဲ့ လုပ္ငန္းေတြက ျဖစ္ထြန္းလာမယ္။

ေမး - ခ်င္းေတာင္မွာ ေလကေန စြမ္းအင္ထုတ္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးအတြက္ ေကာင္းတဲ့ ေရခံေျမခံေတြရွိတာ ေတြ႕ရတဲ့ ေလအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္း လုပ္ဖုိ႔ေတြအတြက္ေကာ ျပင္ဆင္ထားတာ ရွိလား။

ေျဖ - ကၽြန္ေတာ္ အဲဒီ Wind Power ကိစၥကေတာ့ မၾကာခဏ ၾကားရတယ္ေပါ့ေလ။ အခုလည္း ေတာက္ေလ်ာက္ ကၽြန္ေတာ့္ကို ေျပာဆိုေနတာ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း တစ္ဘက္ကလည္း တခ်ဳိ႕ေနရာမွာက်ေတာ့ ေလတိုက္မႈပံုစံက မတူဘူး ေျပာတယ္။ မတူဘူးဆိုတာ Direction တစ္ခု တည္း တုိက္တာ မဟုတ္ဘူး။ ပတ္ခ်ာလည္ တုိက္တာဆိုေတာ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္ႏုိင္ ေလာက္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိး မရွိဘူးလို႔ တခ်ဳိ႕ကလည္း ေျပာတယ္။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့လည္း Wind တာဘုိင္၊ Wind Power ကို လုပ္ခ်င္တာလည္း ရွိတယ္။ ဆုိေတာ့ ေလာေလာဆယ္ ကၽြန္ေတာ္ ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာခ်င္ေသးတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္-မျဖစ္ႏုိင္၊ ကုန္က်စရိတ္ကအစေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေတြ ေလ့လာခ်င္ေသးတယ္။ ေနာက္ၿပီး Wind တာဘိုင္၊ Wind Power အမ်ားဆံုး အလုပ္လုပ္တဲ့ ဆြီဒင္တို႔၊ ေနာ္ေ၀တုိ႔လည္း ကၽြန္ေတာ္ ကို္ယ္တုိင္ မၾကာခဏ ေရာက္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေၾကာင့္မို႔လို႔ အဲဒီတုန္းကေတာ့ ကိုယ္ကေတာ့ ဒီရာထူး မဟုတ္ဘူးေပါ့ေလ။ ဒါေပမဲ့ ခ်င္းတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ စိတ္၀င္တစား လိုက္ေလ့လာတဲ့အခါမွာ သူတို႔ဆီမွာ လုပ္ႏုိင္တဲ့ အေနအထားနဲ႔ ကိုယ့္ဆီမွာ လုပ္ႏုိင္တဲ့အေနအထားနဲ႔က အမ်ားႀကီး လုိေသးတယ္။ သူတုိ႔ဆီမွာက်ေတာ့ Energy Friendly ျဖစ္တာေပါ့။ Energy Friendly ျဖစ္တယ္။ Energy နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆံုး ဘယ္ေလာက္ထိေအာင္ ျဖစ္သလဲဆုိရင္ ရြာတစ္ရြာမွာ တာဘိုင္တစ္ခုေထာင္ထားတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ရြာသားေတြက ၀ိုင္းရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံၾကတယ္၊ သမ (သမ၀ါယမ) စနစ္ေပါ့။ ၿပီးမွ အစိုးရကို ျပန္ေရာင္းတဲ့အထိ သူတို႔ ရွိတယ္။ အဲဒီ၀င္ေငြနဲ႔ မိသားစုလည္း သားစဥ္ေျမးဆက္ Income က ရေနတာေပါ့။ သူတို႔ Income အဲဒီလိုမ်ဳိးေပါ့ေလ။ ေနာက္တစ္ခုကလည္း Energy ကလည္း တကယ့္ Renewable Energy ျပန္ျပည့္မယ့္စြမ္းအင္။ ခုနက ေျပာတဲ့ Wind Power ဆိုတဲ့ကိစၥက ျပန္ျပည့္မယ့္ Renewable စြမ္းအင္။ ျပန္ျပည့္မယ့္ စြမ္းအင္လို႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ ေလ၊ ေနာက္ၿပီး ေတာ့ ေန ေပါ့။ ဆိုလာ။ ဆုိလာကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ စဥ္းစားတယ္။

ဆိုလာက ခ်င္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းဘက္မွာ လုပ္တာထက္ ေတာင္ပိုင္းဘက္မွာ လုပ္တာ က ပိုအဆင္ေျပတယ္။ ေျမာက္ပိုင္းဘက္မွာက ေနေရာင္ျခည္က တခ်ဳိ႕လေတြမွာ အား မေကာင္းဘူး။ ရတဲ့ အခ်ိန္က နည္းတယ္၊ အဲဒါမ်ဳိးေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ သို႔ေသာ္လည္းပဲ ေတာင္ပိုင္းေကာ၊ ေျမာက္ပိုင္းေကာ ဆိုလာကို အမ်ားႀကီး သံုးၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ဆိုလာကို တစ္အိမ္ခ်င္းအလိုက္ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ဆိုလာအမ်ားႀကီး စုၿပီးေတာ့မွ ရြာတစ္ရြာဆိုရင္ တစ္ရြာအလိုက္ ေပးထားႏုိင္မယ့္၊ လွ်ပ္စစ္မီး ေပးႏုိင္မယ့္အထိ စဥ္းစားတယ္။ ေစာနက ေျပာတဲ့ Wind Power ပဲ မကဘူးေပါ့။ ဆိုလာပါ၀ါကိုလည္း လုပ္ႏုိင္ဖိုိ႔ စဥ္းစားတာ ရွိတယ္။ အဲဒါေတြ အား လံုးကေတာ့ ေလာေလာဆယ္ မစရေသးဘူး။ စဥ္းစားခ်က္ေတြပဲ ရွိတယ္။ အခုက ႏွစ္လပဲ ရွိေသးတယ္ အစိုးရသစ္က။ လာမယ့္ ၈ ရက္ေန႔က်မွ ႏွစ္လျပည့္မွာ။

ဘယ္လိုအေနအထားရွိတယ္ဆိုတာလည္း ျပည္သူေတြကို ခ်ျပမယ္။ အရင္တုန္းက ဘယ္လိုရွိသလဲဆိုရင္ ဟုိလူ လာၾကည့္တယ္၊ ဒီလူ လာၾကည့္တယ္။ ၾကည့္တာပဲ ရွိတယ္။ ေနာက္ဆံုး Result ေတြ ဘာေတြသြားလဲ လူေတြ မသိဘူး။ ဟိုလူလည္း လာၾကည့္တာပဲ၊ ဂ်ာမနီကလည္း လာၾကည့္တာပဲ၊ ဂ်ပန္ကလည္း လာၾကည့္တာပဲ။ လုပ္သြားတာက မစားရ ၀ခမန္းလုိ ျဖစ္ေနတယ္။ သူတို႔က ဘယ္လိုအႀကံေပးသြားသလဲ၊ လုပ္လို႔ ရေလာက္လား မေလာက္လားဆုိတာ မသိလိုက္ဘူး...

သို႔ေသာ္ ဒီအေတာအတြင္းမွာ အထူးသျဖင့္ အာ႐ံုစိုက္တဲ့အပိုင္းကေတာ့ SME ေခၚတဲ့ အေသးစား၊ အလတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းပိုင္း၊ Tourism ပိုင္းနဲ႔ Town Development ပိုင္း။ ဒါကို ဦးစားေပးမယ္ ရက္ ၁၀၀ အတြင္း။ ဒါေပမဲ့ လွ်ပ္စစ္ပိုင္းမွာဆုိရင္ Wind Power, Solar Power ေတြကို တိုးခ်ဲ႕အသံုးျပဳႏုိင္ဖို႔ကိစၥ။ ေနာက္ အဆင္ေျပေလာက္တဲ့ေနရာေတြမွာ Hydro Power လုပ္ႏုိင္ဖို႔ ကိစၥ။ ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုအေနအထားရွိတယ္ဆိုတာလည္း ျပည္သူေတြကို ခ်ျပမယ္။ အရင္တုန္းက ဘယ္လိုရွိသလဲဆိုရင္ ဟုိလူ လာၾကည့္တယ္၊ ဒီလူ လာၾကည့္တယ္။ ၾကည့္တာပဲ ရွိတယ္။ ေနာက္ဆံုး Result ေတြ ဘာေတြသြားလဲ လူေတြ မသိဘူး။ ဟိုလူလည္း လာၾကည့္တာပဲ၊ ဂ်ာမနီကလည္း လာၾကည့္တာပဲ၊ ဂ်ပန္ကလည္း လာၾကည့္တာပဲ။ လုပ္သြားတာက မစားရ ၀ခမန္းလုိ ျဖစ္ေနတယ္။ သူတို႔က ဘယ္လိုအႀကံေပးသြားသလဲ၊ လုပ္လို႔ ရေလာက္လား မေလာက္လားဆုိတာ မသိလိုက္ဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလက်ေတာ့လည္း လာေလ့လာတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ လုပ္လို႔ရမယ္လို႔ အဓိပၸာယ္ မထြက္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ေကာက္ခ်က္က မ်ဳိးစံုျဖစ္ေနတာ။ လုပ္ေစခ်င္တဲ့ စိတ္ထက္သန္တဲ့လူေတြက်ေတာ့ ဟာ… လာေလ့လာသြားတယ္၊ သူတို႔က လုပ္လို႔ ရတယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ စိတ္မပါတဲ့ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့လည္း လာေလ့လာသြားတယ္၊ သူတို႔က်ေတာ့ အဆင္မေျပေလာက္ဘူး၊ ကုန္က်စရိတ္မ်ားမယ္။ ဆင္ႀကီးကို လိုက္စမ္းသပ္တဲ့ မ်က္မျမင္ပုဏၰား ေျခာက္ေယာက္လို ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း ဒါေတြကို ၾကားတဲ့အေန အထားအရဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္မွာ လာေလ့လာတဲ့ စာရင္းပဲ ရွိတယ္။ Research ပါရွိတယ္ဆိုတဲ့ Proper၊ တကယ့္စာရြက္စာတမ္းနဲ႔ စိတ္တုိင္းက်တဲ့ အေနအထားမ်ဳိးနဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲမႈဆိုင္ရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ႏုိင္ေလာက္တဲ့ အေထာက္အထားေတြ၊ တင္ျပခ်က္ေတြ၊ အႀကံျပဳခ်က္ေတြ ကၽြန္ေတာ့္ စားပြဲေပၚမွာပဲ ရွိေသးတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ စိတ္၀င္စားတယ္။ လုပ္လည္း လုပ္ခ်င္တယ္။ ဒါေပမဲ့ လုပ္လုိ႔ ရ၊ မရဆုိတဲ့ကိစၥ ေသခ်ာျပန္စဥ္းစားမယ္။ ဆင္ဖိုးထက္ ခၽြန္းဖိုး မႀကီးေစခ်င္ဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာက ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ေလ့လာမႈကို ေသေသခ်ာခ်ာ မလုပ္ဘဲနဲ႔ လူႀကီးေတြက လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ Motivation တစ္ခုတည္းနဲ႔ သြားလိုက္ၾကတာ မ်ားတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ ပိုက္ဆံ သိန္း၊ သန္း၊ ပိုက္ဆံကုေဋနဲ႔ခ်ီ ကုန္ၿပီးေတာ့မွ ေနာက္ဆံုးမွာ ဘာမွမထြက္တဲ့၊ ရလဒ္ ဘာမွ မထြက္တဲ့ဟာလည္း ရွိတယ္။ တကယ့္တကယ္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အေရးႀကီးတာက ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈ။ တကယ္ ျဖစ္၊ မျဖစ္ဆုိတာကို ေသေသခ်ာခ်ာ လုပ္ၿပီးေတာ့မွပဲ ဒါကို ဘယ္လိုလုပ္မယ္ဆုိတာကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဆံုးျဖတ္ၾကမွာ ျဖစ္တယ္။

ေအာင္ထြန္းလင္း

အျခားက႑မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းထားမႈမ်ားကိုလည္း ဆက္လက္ေဖာ္ျပေပးသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။