ဒီမိန္႔ခြန္းထဲမွာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးရဲ႕ အေရးပါပံုေတြကို ထပ္ျပန္တလဲလဲ ေျပာထားသလို “တရားဥပေဒ စိုးမုိးေရးရွိမွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဟာ တည္တံ့ခိုင္ၿမဲႏုိင္မယ္။ တည္ၿငိမ္မႈ၊ ေအးခ်မ္းမႈတင္မက ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအတြက္ အေျခခံျဖစ္တယ္” ဆိုတဲ့ စကားရပ္ေတြကို အစိုးရအာေဘာ္ သတင္းစာမွာလည္း စာလံုးမဲႀကီးေတြနဲ႔ ေဖာ္ျပခဲ့ပါ တယ္။ ဒါ့အျပင္ “တရားမွ်တမႈ ရရွိေရးအတြက္ တရားစီရင္ေရးစနစ္နဲ႔ တရား႐ံုးေတြဟာ အားေကာင္းခိုင္မာဖုိ႔ လိုအပ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ကာလတစ္ေလွ်ာက္ တရားမွ်တေရးက႑မွာ ေဆာင္ရြက္ေနၾကသူေတြအေပၚ ျပည္သူရဲ႕ ယံုၾကည္ ကိုးစားမႈ က်ဆင္းခဲ့ပါတယ္။ အဂတိလိုက္စားမႈေတြ၊ ဥပေဒကို လိုရာဆြဲၿပီး ကိုယ္က်ဳိး ရွာမႈေတြ၊ တရားမွ်တမႈကို ဘက္လိုက္မႈကင္းစြာနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေပးရမည္ဆိုတ့ မူဘေဘာ ပ်က္ယြင္းတာေတြ၊ လုပ္ငန္းကၽြမ္းက်င္မႈ နည္းပါးတာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္” ဆိုသလို “တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမွာ အဓိက အဟန္႔အတားျဖစ္ေနတဲ့ အဂတိ လိုက္စားမႈကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တာကို ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဆိုတာမ်ဳိးကိုလည္း အက်ယ္ တ၀င့္ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။
အစိုးရအာေဘာ္ သတင္းစာ ႏွစ္မ်က္ႏွာ ေပးထားရတဲ့ ဒီမိန္႔ခြန္းရွည္ႀကီးထဲမွာ တရားေရးဌာနအေၾကာင္းကို ဦးတည္ ေျပာသြားေပမယ့္ တရားေရးနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ ျပည္ထဲေရးလက္ေအာက္က ရဲတပ္ဖြဲ႕ေတြကိစၥကေတာ့ မွတ္မွတ္သားသားအရဆိုရင္ သံုး၊ ေလးပိုဒ္ေလာက္သာ ေျပာဆိုထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
“တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ရာမွာ အမ်ားျပည္သူအက်ဳိးကို ပိုမိုသယ္ပိုးေဆာင္ရြက္ႏုိင္ၿပီး ျပည္သူက ယံုၾကည္ကိုးစားထိုက္တဲ့ စြမ္းရည္ထက္ျမက္တဲ့ ရဲတပ္ဖြဲ႕ျဖစ္ေပၚေရး ဟာလည္း အလြန္အေရးႀကီးလွပါတယ္။ အထက္အဖြဲ႕အစည္းေတြဆီ တင္ျပတုိင္တန္းခ်က္အမ်ားစုဟာ ရဲတပ္ဖြဲ႕နဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ကိစၥေတြလည္း ပါပါ တယ္” ဆိုတဲ့ စကားပါ။ ဒါ့အျပင္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ကို စြမ္းရည္ေတြ တင္ရမယ္၊ သင္တန္းေပးရမယ္၊ လူထုနဲ႔ ပိုၿပီး သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ ေနရမယ္ဆိုတဲ့ သာမန္ ညီလာခံသံုး စကားရပ္ေတြပါပဲ။
တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တရားစီရင္ေရးဌာနသည္ အျပစ္ ရွိသူအား က်ဴးလြန္သည့္ ျပစ္ဒဏ္အေလ်ာက္ မွန္ကန္စြာ တရားစီရင္ႏုိင္ေရးအျပင္ ဘာမွ မပိုပါ။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ သူမ်ားကို တရားသူႀကီး ေရွ႕ အေရာက္ပို႔ႏုိင္ေရးမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔၏ တာ၀န္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိသူတို႔ တာ၀န္ ေက်မွသာလွ်င္...ဒီေနရာမွာ ေျပာစရာ ရွိပါတယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တရားစီရင္ေရးဌာနသည္ အျပစ္ ရွိသူအား က်ဴးလြန္သည့္ ျပစ္ဒဏ္အေလ်ာက္ မွန္ကန္စြာ တရားစီရင္ႏုိင္ေရးအျပင္ ဘာမွ မပိုပါ။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ သူမ်ားကို တရားသူႀကီး ေရွ႕ အေရာက္ပို႔ႏုိင္ေရးမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔၏ တာ၀န္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိသူတို႔ တာ၀န္ ေက်မွသာလွ်င္ တရားေရး၀န္ထမ္းတုိ႔ အလုပ္စလုပ္ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တရားတေဘာင္ ျဖစ္ဖူးသူတိုင္း သိၾကပါတယ္။ အမႈအခင္း တစ္ခုျဖစ္ရင္ ကာယကံရွင္ဟာ ေရွ႕ေနနဲ႔ အရင္ေတြ႕ရတာ မဟုတ္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားနဲ႔သာ စတင္ေတြ႕ဆံုရပါတ္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြရဲ႕ မွတ္ခ်က္ဟာ ေရွ႕ေနတို႔အတြက္ အဓိက ျဖစ္ပါတယ္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္က ဒီလို ဒီလို မွတ္ခ်က္ေပးလွ်င္ ေရွ႕ေနက ဒီလို ဒီလို ပုဒ္မျဖင့္ အမႈ တင္ၿပီး ဟိုလို ဟိုလုိ မွတ္ခ်က္ေပးလွ်င္ ေရွ႕ေနက ဟိုလို ဟိုလို ပုဒ္မျဖင့္ အမႈတင္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီလို ဟိုလို ပုဒ္မျဖင့္ ေရွ႕ေနက ပုဒ္မတင္ေစလိုလွ်င္ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြသာ ခ်ဥ္းကပ္ၾကရတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြလည္း မၾကာခဏ ၾကားဖူးၾကပါလိမ့္မယ္။ ျမင္သာေအာင္ ဥပမာ တစ္ခု ေပးလိုပါတယ္။ မူးယစ္ေဆးေရာင္း၀ယ္သူတစ္ဦးကို ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးက ဖမ္းမိတဲ့အခါ ဖမ္းမိတဲ့ အေရအတြက္ အနည္းအမ်ား အေပၚ လိုက္ၿပီး တရားသူႀကီးက မည္သည့္ပုဒ္မျဖင့္ တရားစြဲဆိုရမလဲဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ရပါတယ္။ ဒီ အေရအတြက္ အနည္းအမ်ားကို အတည္ျပဳေပးရသူက ဖမ္းဆီးသူ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ ျဖစ္သည္။ ဒီေတာ့ ျပစ္ဒဏ္နည္းတဲ့ပုဒ္မနဲ႔ တရားစြဲခံလိုသူေတြက မိမိကို ဖမ္းဆီးတဲ့ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ဆီကို ခ်ဥ္းကပ္ရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွတစ္ဆင့္ ပုဒ္မတပ္ တရားစြဲမယ့္ တရားေရး၀န္ထမ္းကို ခ်ဥ္းကပ္ရပါတယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္မွာ အခရာ သည္ ရဲတပ္ဖဲြ႕၀င္ေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။
တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးထက္ အဓိကက်သည့္ မႈခင္းက်ဆင္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔လည္း တင္ျပပါရေစ။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ကိန္းဂဏန္းေတြအရ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္အင္အားႏွင့္ ေစာင့္ေရွာက္ရမည့္ ျပည္သူအေရအ တြက္မွာ မမွ်မတ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ျပည္ထဲေရး ဒု၀န္ႀကီးကိုယ္တိုင္ ေျပာဆိုခဲ့ဖူးပါတယ္။ လူဦးေရ ၅၁ ဒသမ ၄ သန္းအတြက္ ရဲတပ္ဖဲြ႕၀င္အင္အားက ၇၆,၉၆၄ ပဲ ရွိပါတယ္ဆိုၿပီး။ ကုလသမဂၢရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္အရဆိုရင္ လူတစ္သိန္းအတြက္ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္အင္အားက ၂၂၂ ဦး ရွိသင့္ၿပီး အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ရဲတပ္ဖြဲ႕ကေတာ့ ရဲနဲ႔ လူ အခ်ဳိးဟာ ၁း၄၀၀ ရွိသင့္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အခ်ဳိးကေတာ့ တျခားေသာ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ သတ္မွတ္ခ်က္ထက္ အမ်ားႀကီး နိမ့္ေနတာ ေတြ႕ရမွာပါ။ ဒီအခ်ဳိးထဲမွာ ဟို၀န္ႀကီး လမ္းေၾကာင္း၊ ဒီ၀န္လမ္းေၾကာင္း၊ ဟိုအစိုးရ႐ံုး၊ ဒီအစိုးရ႐ံုးအတြက္ဆိုၿပီး လံုၿခံဳေရး ယူထားၾကရတဲ့ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္အင္အား မပါေသးပါဘူး။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ရဲနဲ႔ ျပည္သူအခ်ဳိးဟာ ရဲတစ္ဦးကို ပ်မ္းမွ် လူဦးေရ ၁၀၀၀ ကေန ၁၂၀၀ ရွိေနၿပီး ဒဂံုအေရွ႕ပိုင္းမွာ ၁း၂၂၀၀၊ ေျမာက္ဒဂံုမွာ ၁း၁၇၀၀၊ မရမ္းကုန္းမွာ ၁း၁၁၉၀၊ လႈိင္မွာ ၁း၁၁၀၀၊ ေက်ာက္တန္းမွာ ၁း၁၇၀၀၊ တိုက္ႀကီးမွာ ၁း၁၀၈၄၊ ဗိုလ္တေထာင္မွာ ၁း၅၆၇၊ ပုဇြန္ေတာင္မွာ ၁း၇၀၀၊ ကမာရြတ္မွာ ၁း၈၀၃၊ ေမွာ္ဘီမွာ ၁း၂၁၃၀၊ သန္လ်င္မွာ ၁း၁၇၀၀ နဲ႔ စမ္းေခ်ာင္းမွာ ၁း၁၀၀၇ ရွိတယ္လို႔ ရန္ကုန္တုိင္းလႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးရန္ေအာင္က မီဒီယာေတြကို ေျဖၾကားဖူးပါတယ္။
ဒီကိန္းဂဏန္းေတြကို ရွင္းျပရတာ အေၾကာင္းရွိပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ မႈခင္းေတြ ျဖစ္ပြားရျခင္းရဲ႕ အဓိကအေၾကာင္းအရင္းဟာ ေစာင့္ေရွာက္ခံ ျပည္သူဦးေရနဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕ ၀င္အေရအတြက္ မမွ်တျခင္းပါ။ တရား႐ံုးေပၚထုိင္ အလုပ္လုပ္ၾကရတဲ့ တရားေရး၀န္ထမ္းေတြဟာ ေျမျပင္မွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ကိစၥေတြအေပၚ တာ၀န္ရွိသူေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္တမ္း တာ၀န္ရွိသူေတြက ေျမျပင္ေပၚမွာ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို ဖမ္းဆီးၿပီး တရား႐ံုးပို႔ရတဲ့ ရဲ၀န္ထမ္းေတြပါ။ တေန႔ တျခား မ်ားျပားလာတဲ့ မႈခင္းေတြဟာ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ မလံုေလာက္တာနဲ႔ ဆက္စပ္ေနၿပီး တရားေရး၀န္ထမ္းေတြနဲ႔က တိုက္႐ိုက္ မဆက္ စပ္ပါဘူး။ (ျပစ္ဒဏ္ခ်ေပးလိုက္ရင္ အက်င့္ေတြ ျပင္ကုန္မယ္လုိ႔ ထင္ထားသေရြ႕ေတာ့ မွားၿမဲ မွားေနဦးမွာပါပဲ။) ေစာင့္ၾကည့္ထိန္းသိမ္းေပးမယ့္ ၀န္ထမ္းနည္းရင္ မႈခင္းမ်ားလာတာက သဘာ၀ပါပဲ။ ဒီေတာ့ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးဆိုတဲ့ေနရာမွာ အေရးႀကီးတာက မႈခင္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္အေရးယူ တားဆီးေပးရမယ့္ ရဲတပ္ဖဲြ႕၀င္ေတြက က႑က ပိုအေရးႀကီးပါတယ္။
ကဲ…အစကို ျပန္ေကာက္ၾကရေအာင္ဗ်ာ။
ဒါေပမဲ့လည္း မၾကာေသးခင္က လုပ္သြားတဲ့ တရားမွ်တမႈဆုိင္ရာ ေပါင္းစပ္ညွိႏႈိင္းေရးမွာ တရားဥပေဒေတြက ပြင့္လင္းျမင္သာရမယ္၊ ဘက္လိုက္မႈကင္းရမယ္၊ ခြဲျခားမႈမရွိေစရဘူး၊ တာ၀န္ယူမႈ တာ၀န္ခံမႈရွိရမယ္ ဆိုတဲ့ စကားေတြဟာ ျပစ္မႈက်ဆင္းေရးထက္ ျဖစ္လာရင္ ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္နဲ႔ ျပစ္ဒဏ္ခ်ႏုိင္ေအာင္ လုပ္ၾကဆိုတဲ့ ပံုစံ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ စဥ္းစားစရာ တစ္ခုသာ ရွိသည္။ တရားေရးမ႑ိဳင္ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ိဳင္ ကြဲျပားမႈ ျဖစ္သည္။ တရားေရး၀န္ထမ္းသည္ တရားေရးမ႑ိဳင္ေအာက္တြင္ ရွိကာ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္တို႔သည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ိဳင္ေအာက္ တြင္ ရွိသည္။ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒအရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ိဳင္ေအာက္တြင္ ရွိရမည့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕သည္ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္တြင္ ရွိေနသည္။ ေျခ/ဥအရ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနသည္ အစိုးရ (အုပ္ခ်ဳပ္ေရး) ေအာက္တြင္ ရွိသည္ဟု ျပ႒ာန္းထားေသာ္ျငားလည္း ယင္း၀န္ႀကီးဌာနသည္ တပ္မေတာ္လက္ေအာက္တြင္သာ ရွိသည္။ ရဲတပ္ဖဲြ႕၀င္တို႔ ေျပာင္းလဲေစလိုလွ်င္ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနမွတစ္ဆင့္ တပ္မေတာ္သို႔ ေျပာရ ေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ မႈခင္းေတြ ထပ္တိုးလာလုိ႔ မလံုၿခံဳတဲ့ ျပည္သူေတြအတြက္ တပ္မေတာ္ကို ေျပာပါ၊ ဆိုပါ၊ လုပ္ခုိင္းပါ။ မထိခလုတ္ ထိခလုတ္ လုပ္ေန႐ံုနဲ႔ မႈခင္းေတြ မက်ဆင္းသြားပါဘူး။
တရားေရး ၀န္ထမ္းေတြကိုလည္း ဟိုလိုလုပ္ပါ၊ ဒီလိုလုပ္ပါ လွည့္ေထာင္း႐ံုေနနဲ႔လည္း တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ဆိုတာက လက္လွမ္းေ၀းပါေသးတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီျဖစ္စဥ္တစ္ခုမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသူေတြ အားလံုးကို တိုက္တြန္းပါ။ ဒီအခ်ိန္ဟာ လူထုအတြက္ အမုန္းခံရမယ့္အခ်ိန္ပါ။ ဒီအခ်ိန္မွာမွ အမုန္းမခံဘူးဆုိရင္ျဖင့္ ျပည္သူ႔ အမုန္းကိုသာ ခံၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ပါတယ္။
ေအာင္ထြန္းလင္း
(ယခုေဆာင္းပါးအား ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၅ ရက္ထုတ္ ျမန္မာသံေတာ္ဆင့္ ေန႔စဥ္သတင္းစာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။)
