 |
| Photo : World Tourism Day |
ခ်င္းတုိင္းရင္းသားေတြမွာ ႏုိင္ငံေရးအရ ခ်င္းအမ်ဳိးသားေန႔ ပြဲေတာ္ ရွိသလို ႐ိုးရာဓေလ့ကို အေျခခံတဲ့ ခြါဒိုပြဲေတာ္၊ ေရွာလ္ေဆာင္းမ္ပြဲေတာ္တုိ႔လည္း ရွိပါတယ္။ ခြါဒိုပြဲေတာ္ကိုေတာ့ ႐ိုးရာႏွစ္ကူးပြဲေတာ္လို႔လည္း တခ်ဳိ႕က ေခၚေ၀ၚသံုးႏႈန္းၾကပါတယ္။
မ်ဳိးႏြယ္စုကြဲမ်ားစြာ ရွိတဲ့ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားေတြထဲမွာ ႐ိုးရာခြါဒိုပြဲေတာ္ကို က်င္းပပံုေတြကလည္း မတူညီၾကပါဘူး။
Khuado - Tedim,Tonzang
Tho Puai - Haka leh Khualsim
Thaithar Puai - Thantlang leh Zahau
Fanger Puai - Laizo (Falam)
Dongpi Puai - Zanniat
Nampui pwe - Kanpalet
Chavang Kut - Thadou leh Lusei ဆိုၿပီး မ်ဳိးႏြယ္စုအလိုက္၊ ေဒသအလိုက္ က်င္းပၾကတာကို မွတ္သားမိပါတယ္။
 |
| Photo :ActiveTravel ASIA |
ခြါဒိုပဲြေတာ္ရဲ႕ အဓိပၸာယ္က ခ်င္းစကားျဖစ္တဲ့ Khua ႏွင့္ Do ႏွစ္လံုးေပါင္းထားတာ ျဖစ္ၿပီး -
ခြါ = Khuazing= နတ္၊ မေကာင္းဆုိး၀ါး
Khuavak=ဘုရား၊
ဒုိ = ႀကဳိဆုိ၊ ဧည္ခံ
= ႏွင္ထုတ္၊ တိုက္ခိုက္ျခင္း လို႔ အဓိပၸာယ္ ရပါတယ္။
ထို႔ေၾကာင့္ ခြါဒိုပြဲေတာ္ကို ႐ိုးရာႏွစ္ကူးပြဲ၊ ေကာက္ရိတ္သိမ္းပြဲ၊ မေကာင္းဆိုး၀ါး ႏွင္ထုတ္ၿပီး ကံေကာင္းျခင္းႏွင့္ မဂၤလာရွိမႈကို ႀကိဳဆိုျခင္းပြဲေတာ္ စသျဖင့္ အနက္အဓိပၸာယ္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ထြက္ေပၚေစပါတယ္။
က်င္းပပံုမတူညီၾကတဲ့ ခြါဒိုပြဲနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ခ်င္းျပည္နယ္၊ တီးတိန္ႏွင့္ တြန္းဇံၿမိဳ႕နယ္က ခ်င္းတိုင္းရင္းသားမ်ဳိးႏြယ္စုေတြရဲ႕ ပြဲေတာ္က်င္းပမႈ ပံုစံကို ေလ့လာမိသေလာက္ ျဖန္႔ေ၀ပါရေစ။
ေနာက္ခံသမိုင္း
ခ်င္းသမိုင္းသုေတသန ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ေတြ႕ရိွခ်က္အရ ခြါဒိုပဲြေတာ္ကို က်ိမ္ႏြဲ႕ရြာသူႀကီး ပူတြေၾကာင္ေခတ္ ေအဒီ ၁၄၀၀ ပတ္၀န္းက်င္တြင္ စတင္က်င္းပသည္ဟု ခန္႔မွန္းမႈမ်ား ရွိခဲ့ရာ ရက္အတိအက် မသိရေပမယ့္ ခန္႔မွန္ခ်က္မ်ားအရ ႏွစ္ေပါင္း (၆၀၀) ေက်ာ္ရိွခဲ့ၿပီလုိ႔ သိရိွရပါတယ္။
ခြါဒိုပြဲေတာ္ က်င္းပတဲ့ရက္ဟာ တိက်တဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ မရွိဘဲ ေက်းရြာေဒသ အလိုက္ ေတာင္ယာသီးႏွံ ရိတ္သိမ္းၿပီးျခင္းအေပၚ အမွီျပဳ၍ ေက်းရြာေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီး စက္တင္ဘာလနဲ႔ ေအာက္တိုဘာလၾကား အဆင္ေျပဆံုးရက္ကို ေရြးခ်ယ္ က်င္းပၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေရွးဓေလ့ထံုးတမ္းအရ ခြါဒိုပြဲေတာ္ကို ငါးရက္တာ က်င္းပေလ့ရွိေၾကာင္း ၁၉၉၄ ခုႏွစ္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ဇိုမီးေက်ာင္းသားမ်ား ဦးေဆာင္ထုတ္ေ၀သည့္ က်ိမ္ႏြဲ႔မဂၢဇင္းတြင္ ဦးဂင့္ခန္႔ဆြမ္း၏ ေရးသားခ်က္မွာ ပါရွိပါတယ္။
ပြဲေတာ္အႀကိဳ (ပထမေန႔) မွာ ပြဲေတာ္အတြက္ ျပင္ဆင္ျခင္းမ်ား စတင္ လုပ္ေဆာင္ကာ မီးပံုပြဲအတြက္ ထင္း႐ွဴးသားမ်ား စုေဆာင္းျခင္းကို ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ ဒုတိယေန႔မွာေတာ့ မေကာင္းဆိုး၀ါး (နတ္) ႏွင္ထုတ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ကာ တတိယေန႔ကေတာ့ ပ်ားအံုယူတဲ့ေန႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ပ်ားအံုကို ႐ိုးရာ ေမာင္းႏွင့္ ဗံုမ်ား တီးခတ္အသံုးျပဳၿပီး ယူေဆာင္ျခင္းျဖစ္ကာ ပြဲေတာ္ စတုတၳေျမာက္ေန႔မွာေတာ့ က်န္ရွိတဲ့ရြာသားေတြက ဘယ္ကိစၥနဲ႔မွ အိမ္အျပင္ မသြားေတာ့ဘဲ မိမိတို႔ရဲ႕ ေဆာမ္း Sawm ေတြမွာ ေနထိုင္ၾကရပါတယ္။ ပြဲေတာ္ ေနာက္ဆံုးရက္ျဖစ္တဲ့ ငါးရက္ေျမာက္ေန႔မွာေတာ့ ကာလသားမ်ားအခ်င္းခ်င္း တစ္အိမ္တက္ တစ္အိမ္ဆင္း လည္ပတ္ၾကကာ ညပိုင္းမွာေတာ့ ႐ိုးရာဗံု၊ ေမာင္းေတြတီးလို႔ ေတးသီခ်င္းေတြ သီဆိုၾကရင္း ပြဲေတာ္ကို ပိတ္သိမ္းေလ့ ရွိပါတယ္။
 |
| Photo : NatGeoTravel - Tumblr |
ႏွစ္သစ္ကူးပဲြေတာ္ - ခြါဒိုပဲြေတာ္ကို ခ်င္း႐ိုးရာႏွစ္သစ္ကူးပဲြေတာ္လို႔လည္း ေခၚဆိုႏိုင္ၿပီး ေရွးဘိုးေဘးမ်ားသည္ ပဲြေတာ္ကို ႏွစ္ကို ပိုင္းျခားသည့္ ပဲြေတာ္အျဖစ္လည္း သတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ပ်ားပဲြေတာ္ - ခြါဒိုပဲြ က်င္းပျပဳလုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ေရွးဘိုးေဘးေတြဟာ ပ်ားအံုေတြကိုယူၿပီး ႐ိုးရာယစ္ပုေရာဟိတ္ေတြက ယူလာတဲ့ ပ်ားအံုကို ၾကည့္ၿပီး ေနာက္ႏွစ္သစ္မွာ ျဖစ္လာမည့္ အေၾကာင္းမ်ားကို ေဗဒင္ဖတ္ၾကရပါတယ္။ ပ်ားအံုကို ၾကည့္ၿပီး လာမည့္ႏွစ္တြင္ အစား အေသာက္လံုေလာက္မႈအေျခအေန၊ က်န္းမာေရး အေျခအေန စတာေတြကို ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။
ရိတ္သိမ္းပဲြ - ေတာင္ယာခုတ္ျခင္းနဲ႔ အဓိကအသက္ေမြးရတဲ့ ေရွး ခ်င္းလူမ်ဳိးေတြဟာ ကိုယ္စိုက္ပ်ဳိးထားတဲ့ ေျပာင္းဖူး၊ ဆပ္ဆန္နဲေတြကို ၾသဂုတ္လကုန္နဲ႔ စက္တင္ဘာလဆန္းပိုင္းေတြမွာ ရိပ္သိမ္းၾကေလ့ ရွိပါတယ္။ ခြါဒိုပြဲအမီ သီးႏွံရိပ္သိမ္းလုိ႔ မၿပီးေသးတဲ့သူရွိရင္လည္း ပြဲေတာ္အမီ ရိပ္သိမ္းႏုိင္ဖို႔ ရြာသားေတြက ၀ိုင္း၀န္းကူညီၾကျခင္း ျဖင့္ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး ကူညီေဖးမေလ့ ရွိပါတယ္။ အဲဒီလို ရိပ္သိမ္းၿပီးရင္ သီးႏွံေတြအတြက္ Pasian လို႔ ေခၚတဲ့ ဘုရားသခင္ကို ေက်းဇူးေတာ္ခ်ီးမႊမ္းျခင္ (ေကာက္ရိပ္သိမ္းပြဲ) ကို က်င္းပၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခ်င္းတိုင္းရင္းသားေတြၾကားမွာ ခရစ္ယာန္ဘာသာ မျပန္႔ပြားခင္ ေရွးဘုိးေဘးေတြဟာ Pasian လို႔ ေခၚတဲ့ တန္ခိုးႀကီးဘုရား ရွိေၾကာင္းနဲ႔ နတ္ဆိုးေတြ ရွိတယ္္လို႔ ယံုၾကည္ သက္၀င္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ မွတ္သားရပါတယ္။
မီးထြန္းပဲြ - ခြါဒိုပဲြေတာ္ ဒုတိယေန႔မွာ အႀကိဳေန႔က ျပင္ဆင္ထားတဲ့ ထင္း႐ွဴးသားေတြကို မီးထြန္းၿပီး ရြာအျပင္ဘက္က သတ္မွတ္ထားတဲ့ တစ္ေနရာကေန ရြာထဲသို႔ တန္းစီၿပီး ၀င္ေရာက္ၾကျခင္းျဖင့္ မီးထြန္းပဲြေတာ္ကို က်င္းပၾကပါတယ္။ ဒီလို လုပ္ရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ မေကာင္းဆိုး၀ါး (နတ္ဆိုး) ေတြကို ရြာထဲကေန ႏွင္ထုတ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခြါဒိုပဲြေတာ္ကို မီးထြန္းပဲြေတာ္အျဖစ္လည္း အသိအမွတ္ ျပဳၾကပါတယ္။
ဒီကေန႔ေခတ္နဲ႔ ခြါဒိုပဲြေတာ္
အစဥ္အလာ အယူအဆေတြ ရွိတဲ့ ခြါဒိုပြဲေတာ္ကို ဒီကေန႔ေခတ္မွာလည္း ဆက္လက္က်င္းပေပမယ့္ ခြါဒိုပြဲေတာ္ရဲက တကယ့္အႏွစ္သာရေတြ ေပ်ာက္ဆံုးကုန္ၿပီလို႔ ဆိုသူေတြလည္း ရွိလာပါတယ္။ ခြါဒိုပြဲေတာ္ကို တခ်ဳိ႕ ေတာင္ေပၚေက်းရြာအခ်ဳိ႕မွာဆုိရင္ ကေလးေတြက အသားစားတဲ့ေန႔ ဒါမွမဟုတ္ ၀က္သက္တဲ့ေန႔လို႔ မွတ္ယူတာေတြ ရွိလာၿပီျဖစ္လို႔ ႐ိုးရာခြါဒိုပြဲေတာ္ရဲ႕ အႏွစ္သာရေတြကို ထိန္းသိမ္းဖို႔ လိုလာေနပါၿပီ။
ေရွးဘိုးေဘးေတြက ခြါဒိုပြဲေတာ္ကို ရြာကြင္းျပင္ေတြမွာ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ၾကတာ ျဖစ္ၿပီး ပြဲေတာ္အတြင္း ဆုေတာင္းျခင္းေတြ၊ အတီးအမႈတ္၊ ႐ိုးရာဓေလ့ ေခါင္ရည္တည္ျခင္းေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီကေန႔ေခတ္မွာေတာ့ ပြဲေတာ္ကို မိသားစုလိုက္ လုပ္တာေတြ၊ ညေနပိုင္းေတြမွာ မိမိကိုးကြယ္ရာ ဘာသာအလိုက္ ဘုရားေက်ာင္းေတြမွာ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းျခင္းေတြ လုပ္ေဆာင္္လာျခင္းျဖင့္ ႐ိုးရာဓေလ့ အေျခခိုင္ခဲ့တဲ့ ခြါဒိုပြဲေတာ္ရဲ႕ သ႐ုပ္သကန္ဟာ ေမွးမွိန္လို႔ လာေနပါၿပီ။
 |
| Photo :Adventurizer.com |
ေငြေၾကးအပါအ၀င္ အေထြေထြက်ပ္တည္းမႈေတြကလည္း ခြါဒိုပြဲေတာ္ရဲ႕ အႏွစ္သာရ အဓိပၸာယ္ကို ထိခိုက္လာေစပါတယ္။ အရင္က ငါးရက္တာ က်င္းပေလ့ရွိတဲ့ ခြါဒိုပြဲေတာ္ဟာ သူ႔ရက္နဲ႔ သူ အဓိပၸာယ္ အႏွစ္သာရေတြ ရွိေပမယ့္ အခုအခါမွာေတာ့ ေငြေၾကးတတ္ႏုိင္သူက ရက္ၾကာၾကာ ျပဳလုပ္သလို ေငြေၾကးမတတ္ႏုိင္သူေတြက ရက္အနည္းငယ္သာ က်င္းပလာခဲ့ၾကပါတယ္။ အေထြေထြက်ပ္တည္းမႈေၾကာင့္ ႐ုပ္ပ်က္လာတဲ့ ခြါဒိုပြဲေတာ္ကို ေရွးလူႀကီးအဆက္ဆက္က ဒီယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးတမ္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လူငယ္ေတြကို လက္ဆင့္ကမ္းမႈ အားနည္းတာကလည္း ပိုလို႔ေတာင္ ထိခိုက္ ေစလာပါၿပီ။
မည္သို႔ပင္ ဆုိေစ။ ပြဲေတာ္သည္ လူမ်ဳိးအတြက္ အထိမ္းအမွတ္ျဖစ္သလို အႏွစ္သာရ မေပ်ာက္ပ်က္ေရးကလည္း ကိုယ့္လူမ်ဳိးမွာပဲ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ ဆုိရင္ မွားမယ္ မထင္ပါဘူး။ ထို႔နည္းတူ ေခတ္စနစ္နဲ႔ အေထြေထြေသာ အေနအထားေတြအရ ခ်င္း တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ခြါဒိုပဲြေတာ္ကို အခုဆိုရင္ ခ်င္းျပည္နယ္ ေနရာအႏွံ႔အျပားမွာ က်င္းပေနၾကပါၿပီ။
လူမ်ဳိးရွိရင္ ပြဲေတာ္ ရွိတယ္၊ ပြဲေတာ္ရွိရင္ စည္းလံုးတယ္ဆုိတဲ့ အေျခခံသေဘာ တရားေတြက အစဥ္အလာနဲ႔ အဓိပၸာယ္ျပည့္၀တဲ့ ခြါဒိုပြဲေတာ္ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းဖုိ႔က လူႀကီးေတြမွာ တာ၀န္ရွိသလို လူငယ္ေတြမွာလည္း တာ၀န္ရွိတယ္ဆုိတာကို မီးေမာင္းထိုး ေဖာ္ျပပါရေစ။
ခြါဒုိုပြဲေတာ္ဟာ ခ်င္းတိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ သမိုင္းကို ေဖာ္ျပတဲ့ ပြဲေတာ္ျဖစ္သလို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းရမယ့္ ႐ိုးရာဓေလ့လည္း ျဖစ္တာမို႔ မူလ အႏွစ္သာရ မေပ်ာက္ပ်က္ ေအာင္ ထိန္းသိမ္းၾကပါစို႔လို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ရပါတယ္။
ေအာက္ခ်င္းသစၥာ သတင္းေအဂ်င္စီ
